Vechtstromen kan ook op moeilijke plaatsen makkelijk meten
Carlson is van oudsher leverancier van open software voor landmeetkundige inwinning en verwerking. Carlson SurvPC is een applicatie waarmee het actualiseren van gegevens van waterschappen gemakkelijk gerealiseerd kan worden. Gegevens worden uit de centrale Esri Geodatabase meegenomen in het veld, waarna deze administratief en geometrisch worden geactualiseerd. Hierbij gaat het om kunstwerken, waterlopen, profielen en overige objecten. Bij de meting wordt gebruikgemaakt van een TabletPC met de mogelijkheid in het veld de administratieve gegevens direct in de Esri Geodatabase in te voeren.
Door de redactie
Het landmeetwerk voor waterschappen verandert. De inwinning is vaak nog ‘handwerk’, maar door het optimaliseren en digitaliseren van de werkprocessen is veel winst te behalen. Natuurlijk moeten er dwarsprofielen en kunstwerken, zoals duikers en stuwen ingemeten worden.
Waterschappen hebben deze door landmeters verzamelde data immers nodig voor het actueel houden van hun legger- en beheerregister. Om de inwinning en de verwerking te optimaliseren investeerde Waterschap Vechtstromen, net als tien andere waterschappen, in de soft- en hardware van Carlson.
Verschil
Wat is er nu anders aan het meten met Carlson SurvPC? Jeroen Harbers, GIS-specialist bij Carlson legt uit: “Het verschil met traditioneel meten is dat het waterschap een check-out Esri Geodatabase als basis voor het meetwerk aanlevert. Dit is een kopie van een deel van hun eigen Esri Geodatabase die tijdelijk is ‘bevroren’, dus met dezelfde structuur en opbouw. Deze bevat bijvoorbeeld de locatie van kunstwerken of te meten dwarsprofielen, en alle verplicht in te vullen velden, zoals type, ligging en doorstroomgegevens. Al deze gegevens worden in het softwarepakket SurvPC geladen, en de landmeter kan de database buiten aanvullen met nieuwe meetdata. Zo wordt de bestaande geometrie correct aangepast, en eventuele veranderingen ten opzichte van de oude data-attributen doorgevoerd. Alle meetdata worden automatisch opgeslagen in het Esri Geodatabase-formaat, hierdoor is er geen conversie nodig bij de uitwisseling van data tussen Carlson SurvPC- en Esri ArcGIS-applicaties.”
Revisie en updates
Revisie en updaten van bestaande tekeningen en data op de traditionele manier is tijdrovend. De meeste gebieden zijn al voor tachtig procent gemeten en behoeven alleen maar een periodieke controle. Met Carlson SurvPC kan de gebruiker een automatische check-out uitvoeren van de huidige database en de nodige aanpassingen verrichten met nieuwe objecten. Hierna volgt een automatische check-in van de data in de huidige database. Dit is een significante reductie van de tijd die nodig is voor het onderhoud van de database.
Opslag in databases
Met Carlson SurvPC is het mogelijk om objecten op te slaan in verschillende databases. De landmeter hoeft zich buiten niet bezig te houden met de vraag waar elk object in de database wordt opgeslagen. Dit wordt met een configuratiebestand in de software geregeld, deze configuratie kan eenvoudig worden aangepast. Met deze manier van ‘Multi-database’-meten lijken de gegevens voor de landmeter één geheel, terwijl op kantoor de verwerking eenvoudig te splitsen is.
Bij de traditionele manier van coderen moet bij problemen met een meting opnieuw een veldbezoek worden gedaan om correcties door te voeren. Als het werk verkeerd wordt geïnterpreteerd, kan de situatie nog erger worden en zelfs leiden tot claims. Carlson SurvPC kan dit voorkomen dankzij de real-time data en kwaliteitscontrole in het veld. Carlson SurvPC tekent, symboliseert en verbindt objecten in de kaart door middel van real-time metingen. De gebruiker ziet daarbij direct het eindproduct, en (her)berekeningen op kantoor zijn dus niet meer nodig.
Werkwijze Waterschap Vechtstromen
Waterschap Vechtstromen is al een aantal jaren gebruiker van Carlson-producten. Martin Veldhuis, coördinator landmeter Waterschap Vechtstromen, legt uit hoe de inwinning en verwerking is ingericht en welke rol SurvPC hierin speelt. “Op dit moment staat het team Gegevensbeheer Water nog centraal in de organisatie, in een eenheid die ondersteunend is aan de primaire processen. Dit team verzorgt het inwinnen en verwerken van de ingewonnen gegevens. Opdrachten komen uit projecten, vergunningen, beheerders van het watersysteem en van waterketen (zuiveringen). Het betreft DTM’s, BGT-metingen, kunstwerken, lengte- en dwarsprofielen van waterlopen en keringen voor aanvang van projecten of als revisie van uitgevoerde projecten, onderhoudsklussen of vergunningen.”
Hoe ziet de inwinning eruit?
Het begint bij Waterschap Vechtstromen allemaal met een melding in Topdesk, dit is een meldingenapplicatie, waarin de opdrachtgever aangeeft wat er moet worden gemeten. Meestal volgt er nog een afspraak ter verduidelijking van de vraag. Hierna wordt er een check-out gemaakt. Dit is een werkje van enkele minuten waar van een specifiek gebied of waterloop een ‘kopie’ gemaakt wordt, zodat de landmeter buiten ook de bestaande gegevens kan inzien.
In het veld kiest de landmeter de inwinwijze die past bij de klus. Dit kan een total station of GNSS-ontvanger zijn, of een combinatie van beide. Met SurvPC is het mogelijk om ‘hybride’ te meten, waarbij met een druk op de knop van instrument te wisselen is.
De gegevens van lengte- en dwarsprofielen en kunstwerken worden in de Blaeu-database verwerkt door middel van een check-in. Hierbij worden de gegevens automatisch geïmporteerd, waarna de verdere afwerking plaatsvindt. Hierna worden de gegevens gebruikt voor onder andere hydrologische berekeningen en de presentatie in kaarten voor interne of externe rapporten en beleidsplannen. Gegevens van DTM’s worden verwerkt tot 3D-modellen ten behoeve van modellering of voor volume- of grondverzetbepaling.
Verwerkingslijn
Waterschap Vechtstromen zocht naar een manier van landmeten waarmee gebruikgemaakt kan worden van standaard functionaliteit. Het moet mogelijk zijn om gegevens mee naar buiten te nemen en na controle of bijmeting de gegevens ook weer met standaard functionaliteit terug te zetten. Carlson SurvPC kan aan deze wensen voldoen.
“Een belangrijk voordeel is dat de dataopslag in Geodatabases aansluit op de verwerkingslijn die we binnen gebruiken. Het waterschap kan bestaande gegevens meenemen ter controle in het veld, en er zijn geen conversies nodig die de kans op fouten vergroten”, zo legt Veldhuis uit.
Waterschap Vechtstromen gebruikt verschillende merken meetinstrumenten die allemaal door SurvPC kunnen worden aangestuurd. De Carlson BRx7 wordt als GNSS-ontvanger ingezet, waarbij de automatische correctie voor de scheefstand van de stok goed bevalt. Veldhuis: “We kunnen nu op lastige plaatsen bij kunstwerken en bij bredere diepe sloten zonder slib toch metingen uitvoeren zonder waadpak, bellyboat of boot te gebruiken. De BRx7 sluit naadloos aan op SurvPC zonder een hulpprogramma te hoeven gebruiken.” Zie voor het volledige verwerkingsschema van Waterschap Vechtstromen het kader.
Toekomstvisie Vechtstromen
Veldhuis blikt vooruit op de toekomst: “Het inwinnen van gegevens zal altijd nodig blijven omdat we ons watersysteem en onze rioolwaterzuiveringen blijven verbeteren en vernieuwen. De wijze van inwinnen zal deels traditioneel blijven omdat zaken onder water voor drones onzichtbaar blijven. Point Cloud-data hebben een grote toekomst, ook bij een waterschap. We hebben al wel een proef gedaan met de Dinkel, een zeer grillig riviertje in het zuidoosten van ons beheergebied. Deze stroom hebben we door middel van sonar en scanners in beeld gebracht.
Dankzij de inwinning kunnen we enorm veel gegevens inzien, waarmee we bij een herhaling van deze meting een beter inzicht krijgen in hoe deze rivier zich gedraagt qua afkalving, zandtransport en aanzanding.”
“Bij nieuwe projecten kunnen door middel van drones steeds beter de volumes bepaald worden richting aannemer en het gerealiseerde volume waterberging bepaald worden. Ook kan hieruit de BGT worden bijgewerkt. Ik heb nog steeds de hoop dat de groene LiDAR ons in de toekomst gaat helpen met het bepalen van waar een waterloop niet meer aan de legger voldoet”, zo sluit Veldhuis af.