Virtual Reality Engineering betrekt iedereen bij het ontwerpproces

Virtual Reality Engineering betrekt iedereen bij het ontwerpproces

Tauw zet groot in op Virtual Reality

Salem Sahak is in de ruim twaalf jaar dat hij bij advies- en ingenieursbureau Tauw in dienst is van ontwerper doorgegroeid naar de functie van teammanager. In die rol is hij een van de voortrekkers bij het realiseren van Virtual Reality Engineering (VRE), waarin wordt gestreefd naar een integratie van Virtual Reality in het ontwerpproces. Daarbij is een van de doelen alle belanghebbenden in staat te stellen van meet af aan te participeren, en zo tot een beter resultaat te komen. 

Door Rob Sman

Salem Sahak, teammanager bij Tauw: “Voor ons is het heel duidelijk dat we met VR alle betrokkenen veel eerder in de voortgang van een project kunnen helpen om zich een juist beeld te vormen van de zaken die voor hén van belang zijn.” ©Tauw

Bij kennismaking introduceert Sahak zich met zelfkennis als iemand die graag praat, en hij blijkt inderdaad naderhand enthousiast een voorsprong te nemen op onze vragen. “Ik geef als teammanager leiding aan een team van vijfentwintig collega’s van het Ontwerpbureau van Tauw. Het team houdt zich veelal bezig met infrastructurele projecten, en bestaat uit onder meer ontwerpers, ontwerpleiders, adviseurs, system engineers, BIM-modelleurs, projectmanagers en -coördinators. Kenmerkend is de aandacht voor de integratie van de nieuwste technologie in het werkproces. Over de volle breedte van het team wordt bij ieder project gekeken naar de inzetbaarheid van middelen en methodes zoals BIM, VR en data-analyse. Deze aanpak is binnen Tauw niet uniek; de afgelopen vijf jaar zijn er zo’n negentig nieuwe werknemers in dienst gekomen die een sterke affiniteit met digitalisering hebben, en daar ervaren in waren. (Als voorbeeld noem ik graag Morrison Kramer, een specialist op het gebied van digitalisering en informatiemanagement, over wiens 3D Conceptual Site Models in BIGnieuws van afgelopen maart een artikel is gepubliceerd.) Zij vormen een flink aandeel van onze huidige personeelssterkte van ruim twaalfhonderd medewerkers.
Hiermee hebben we dus flink geïnvesteerd in het transformeren van onze werkprocessen. Wij proberen voortdurend ons een beeld te vormen van de toekomstige inhoud van het vak van ontwerper, en stellen dat beeld onder andere aan de hand van de voortschrijdende ontwikkelingen op digitaal gebied ook voortdurend bij. Daarop baseren we de stappen die we nu zetten om aan dat toekomstbeeld te kunnen voldoen.”

Ultieme vorm
“In het ontwerpproces speelt de communicatie met de verschillende belanghebbenden, bijvoorbeeld de opdrachtgever, een cruciale rol. In communicatie aangaande ontwerpen van de ontwerper naar ‘niet deskundigen’ gaat de spreuk ‘een plaatje zegt meer dan duizend woorden’, ook te lezen als ‘een plaatje zegt meer dan een stapel technische tekeningen’, al heel lang op. De ultieme vorm van ‘een plaatje’ is het beleven van een ontwerp in een virtuele omgeving. Voor ons is het heel duidelijk dat we daarmee alle betrokkenen veel eerder in de voortgang van een project kunnen helpen om zich een juist beeld te vormen van de zaken die voor hén van belang zijn. Daarmee wordt hun betrokkenheid vergroot en worden ze gestimuleerd zich ook inhoudelijk met het ontwerp te bemoeien. Omdat alle disciplines hieraan kunnen deelnemen, kunnen we alle partijen veel eerder op één lijn krijgen.
Zelfs bij een mooie traditionele Photoshop-visualisatie heeft de toeschouwer toch vaak geen juiste indruk van de schaal van objecten, of het perspectief vanuit een bepaalde positie. De herkenning ontbreekt. Men beleeft het ontwerp niet. Met VR kunnen al deze tekortkomingen worden opgeheven. Toch moet de ‘digitale workflow’ nog echt op gang komen. Veel van de opdrachtgevers houden vast aan traditionele processen en zien zaken als VR nog te veel als een gadget; een leuk extraatje dat extra kosten meebrengt en niet direct meerwaarde oplevert. Gelukkig lukt het ons wel in toenemende mate de partijen van de meerwaarde te overtuigen, en steeds vaker is VR een onderdeel van de gemaakte afspraken over het werkproces.”

VR-model laat ervaren
Niet alleen de opdrachtgever profiteert direct van de mogelijkheden van VR: “Bij Tauw ontwerpen we uiteindelijk voor de gebruikers van de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld bewoners van een wijk die gerenoveerd wordt. Om die bewoners te betrekken bij de vormgeving van hun leefomgeving worden traditioneel vaak voorlichtingscampagnes, inspraakavonden en vragenformulieren ingezet. Voor de meeste bewoners geldt dat zij niet de kennis en het inzicht hebben om goed om te gaan met de verstrekte informatie, of om hun ideeën te verwoorden. Het resultaat is dat slechts weinigen zich daadwerkelijk betrokken gaan voelen en actief deelnemen.

Zo hebben we de inwoners van Diever bij de herinrichting van de marktbrink dankzij het VR-model kunnen laten ervaren in welk opzicht hun directe omgeving zou gaan veranderen. Een deel van het bos transformeerde bijvoorbeeld tot een park met mooie paden en een bankje. Ze ervoeren direct hoe de nieuwe verlichting van het park en de weg eruit kwam te zien. Door dit soort zaken te kunnen beleven, nog voordat de schop de grond in gaat, kan er veel beter rekening gehouden worden met hun feedback. Uit proeven die we hiermee al hebben afgerond, blijkt dat veel meer betrokkenen nu ook actief deelnemen en de kans op inspraak ook echt benutten.”

Virtual Reality Engineering
“Ook voor de ontwerper zelf is VR een prachtig hulpmiddel om zich beter te realiseren waar hij mee bezig is. Ik heb zelf nog ervaring met het tekenen op de plank, en ik vind nog steeds dat met de overstap naar CAD het overzicht behouden lastiger is dan op een groot vel papier. Door de eindeloze zoom-mogelijkheden en de beperkte opmetingen van een beeldscherm gaat er toch iets verloren van het besef van de menselijke maat. Om onze projectteams in de ontwerpfase het ontwerp te laten beleven, zetten wij Virtual Reality Engineering (VRE) in.
Met VRE kunnen betrokkenen samen door het technisch ontwerp heen lopen, het ontwerp bekijken, meer informatie van objecten opvragen, afstanden meten en opmerkingen toevoegen. Je kunt elkaar in VRE zien en het werkt ook op afstand, er hoeft dus minder gereisd te worden. We zetten VRE in om ontwerpreviews te doen, dat is redelijk nieuw. Door inzet van VRE kan ik collega’s en klanten snel laten zien wat de stand van zaken van het project is. Voor het managementteam is de uitdaging iedereen te motiveren dit idee volledig te omarmen, want als mens heb je een natuurlijke neiging om door te gaan zoals je altijd al deed. Eenmaal ‘om’ vinden de meeste ontwerpers echter dat hun werkzaamheden hiermee een stuk effectiever en leuker worden.”

Een interne reviewsessie van een ontwerp bij Playground Tauw Utrecht 2. ©Tauw

Playground
Voor het bekijken van een model in VR biedt het gebruik van een headset (‘VR-bril’) en eventuele controllers natuurlijk de meest levensechte ervaring (schaalbeleving!), die zelfs met anderen (met een headset) kan worden gedeeld. “Wij hebben in verschillende Tauw locaties een zogenoemde ‘Playground’ ingericht waarmee we onze relaties de volledige VR-ervaring kunnen bieden. Maar het is niet altijd noodzakelijk zo ver te gaan; ook het computerbeeldscherm kan volstaan om zelf de VR-omgeving te verkennen, of om mee te kijken met iemand die dat doet. Het delen van de virtuele omgeving werkt ook prima over internet, zodat heel eenvoudig review-sessies kunnen worden georganiseerd voor verspreid werkende teamleden of belanghebbenden zonder fysiek bij elkaar te komen.
Met VRE maken we technische ontwerpen meer toegankelijk voor niet-technische projectteamleden en stakeholders; hiermee voorkomen we veel faalkosten die in het ontwerpproces worden gemaakt. We brengen beleving en de menselijke maat terug in ontwerpen. Wat ons betreft staat niets een bredere acceptatie van VRE nog in de weg”, zo besluit Sahak.

Een online reviewsessie van een ontwerp met Virtual Reality Engineering. ©Tauw
Facebook
LinkedIn
Twitter