Kernregistraties in PDOK
De afgelopen maanden realiseerden het Kadaster, RIONED, Geodan, Nieuwland, IHW, de waterschappen en team Datastromen van Het Waterschapshuis een betere leesbaarheid van gepubliceerde data. Het gaat om de kernregistraties van waterschappen, zoals kunstwerken (bruggen), waterbeheergebieden en waterlopen.
Door Remco Takken
Alle data worden nu wekelijks via de landelijke portalen PDOK (Publieke Dienstverlening Op de Kaart) en NGR (Nationaal Geo-Register) gepubliceerd. Ze zijn gemakkelijk in te zien, maar ook te downloaden als GeoPackages. Er is een view-service met de objecten in een online kaart én er is een download-service waarmee je verschillende datasets kunt bekijken en bewerken in een GIS-applicatie. Deze inhoudelijke toevoeging is ook belangrijk voor onze Nationale Geo-informatie Infrastructuur (NGII). Veel verschillende partijen maken er al gebruik van; dat zal alleen maar meer worden. De initiatiefnemers zien het als een gezamenlijk resultaat, ze worden ‘de onbekende afnemers’ genoemd. Fons Sanders, productmanager PDOK bij het Kadaster: “Dankzij Datastromen kunnen we het stokje overgeven aan iedere andere gebruiker. We weten weliswaar niet echt wie de data bij ons afnemen, maar we weten wel dat de aantallen enorm kunnen zijn. Software engineers, data- en informatie-scientists, GIS-specialisten. Het zal zeker leiden tot nieuwe producten.”
Informatiemodel Water
De dataverzameling van waterkeringen die nu beschikbaar is, is gebaseerd op data van alle waterschappen in Nederland conform het ‘Informatiemodel Water’ (IMWA). De dataset bevat de volgende IMWA-objecten: aansluitconstructie, beschermingszone, bodemlaag, flexibele waterkering, kenmerkende profiellijn, kistdam, referentiepunt, teenbestorting, toplaag en waterkering. De reeds bestaande dataverzamelingen zijn op een aantal punten verbeterd. Zo wordt er nu consequent gebruikgemaakt van de IMWA-standaard (2017), zijn er objecten en attributen bijgevoegd en is de styling van de services aangepast. Hiermee zetten de waterschappen de volgende stap naar het uniform aanbieden van data via één kanaal. PDOK krijgt minimaal één keer per week actuele data aangeleverd via de centrale distributielaag (CDL).
Een belangrijk tussenresultaat
Jaap van der Veen, programmadirecteur bij Waterschap Zuiderzeeland, schetst de vroegere situatie met betrekking tot data-uitwisseling onder waterschappen. “Er is veel gebeurd ten opzichte van een jaar geleden: toen ging het vele malen moeizamer. Nu werkt het, en meer dan dat: álle waterschappen leveren hun data aan. De kaart is inmiddels ‘groen’ gekleurd.” Van der Veen benadrukt dat de lancering gezien moet worden als een, weliswaar belangrijk, tussenresultaat. “We gaan namelijk gewoon door. We zetten in op het verbreden van de gegevensstroom en werken ook verder aan het verbeteren. Tegelijkertijd zeggen we met trots dat we weer twee tot drie jaar vooruit kunnen met dit tussenresultaat.”
Datastromen en de Aquo-standaard
Tijdens de voorbereidende fase voor het organiseren van de data-uitwisseling, groeiden de Aquo-standaarden van het Informatiehuis Water en de Datastromen van de waterschappen naar elkaar toe, zodat ze ook samen bruikbaar zijn. Koos Boersma van het Informatiehuis Water raakte anderhalf jaar geleden betrokken bij Datastromen. “Met het projectteam zijn heel veel bruggen geslagen en over heel veel onderwerpen is uitgebreid gesproken en geworsteld. We stonden allemaal in de ‘samenwerkingsmodus’. In 2020 hebben we de keten handen en voeten gegeven zodat we de stappen konden doorlopen waarmee je uitwisseling kunt organiseren. Uiteindelijk doen we dit allemaal voor bruikbare informatie.”
Ketensamenwerking
Peter van den Pol van Geodan was betrokken bij het proces van ketenautomatisering. “Uiteindelijk is het gelukt om via bronhouders met eigen data en een flexibele vraag van afnemers, tóch eenduidig naar buiten te treden.” Eigenlijk spreekt hij liever over samenwerking dan over automatisering. “En ketensamenwerking is complex.
Kijk maar naar de Omgevingswet. Dat doe je niet zomaar een-twee-drie. Je krijgt zoiets alleen voor elkaar als je je niet terugtrekt in je eigen specialisme. Het is uiteindelijk gebouwd door ons allemaal. Dankzij alle afspraken en afstemmingen, onder andere met Nieuwland Geo-Informatie, alle ‘Geodanners’ die hebben geholpen, PDOK, RIONED.”
Samenwerking met het Kadaster
Het Kadaster werkt al vanaf 2013, grofweg sinds het begin van PDOK samen met Het Waterschapshuis. Fons Sanders van het Kadaster denkt dat Datastromen op het eerste gezicht is onderschat, dat het meer een last zou zijn dan een lust. “Gegevensuitwisseling: ach, ‘what’s new’? Nou, nieuw is het zeker, je realiseert je dat alleen niet meteen. We bouwden een huis en leidden tegelijkertijd de metselaars op. Bovendien gaat het niet alleen om dataverwerking in verwerkingsstraten, maar ook om het inrichten van een cloud-omgeving. De leden van de keten zagen voor het eerst aanleveringen via GeoPackage. Dat is echt een nieuwe standaard.” Ten slotte wijst Sanders op de gedegenheid van het Datastromenconcept: “Bij het noemen van standaard services, compliant en voldoend aan de gestelde eisen, zou je je schouders kunnen ophalen. Maar denk erom: de snelle maatwerkoplossing van vandaag is vaak wel het probleem van morgen.”
‘Nieuwe’ Bronhouder RIONED
De stichting RIONED voelt als een nieuwkomer, misschien zelfs wel een vreemde eend in de bijt tussen alle samenwerkende waterschappen en ketenintegrators. Eric Oosterom legt uit: “Als je kijkt naar onze standaarden en het Woordenboek Stedelijk Water, dan zie je duidelijk overlap met de waterschappen. Uiteindelijk is het logisch dat we samen afstemmen.” En uiteindelijk stamt de eerste aanloop van RIONED al uit 2013-2014.
Oosterom: “Het was best een lange route. Het vergde nogal wat afstemming.” Terwijl hij een kaartje laat zien met buisleidingen van waterschappen en RIONED, zegt hij: “Voor de buitenwereld lijkt dit volstrekt vanzelfsprekend.” Ook RIONED kijkt naar de toekomst. Zo werkt de stichting al met linked data. “Ik durf te dromen van hele mooie toepassingen in BIM, digital twins… Daar vinden wij elkaar al met het Kadaster en Informatiehuis Water.”