Vijf belangrijke punten van aandacht
We graven steeds meer en meer in Nederland en met de energietransitie in volle gang zullen we de komende jaren niet minder de grond roeren. Heb je een kabel geraakt? Dit geeft niet alleen directe schade- en stagnatiekosten, maar kan ook maatschappelijke gevolgen hebben als bedrijven, winkels, scholen of ziekenhuizen tijdelijk geen stroom of internet hebben. En niet te vergeten de veiligheid van de veldmedewerkers op de put. Hoe zorg je dat er een uniforme werkwijze wordt gehanteerd? Veiligheid, het voorkomen van incidenten en het beperken van overlast voor burgers zijn belangrijke uitgangspunten. Hoe veranker je de gewenste graafcultuur?
Door de redactie
De antwoorden op de bovenstaande vragen zijn niet altijd voor iedereen even makkelijk te vinden. GOconnectIT heeft daarom een whitepaper gepubliceerd met als titel ‘Veilig graven met een digitaal Klic-proces’, waarin wordt ingegaan op deze zaken. Essentieel zijn volgens de schrijvers in ieder geval vijf stappen: bewustwording, het aanvragen van de Klic-melding, blijven opletten, controle van de informatie en het graven van proefsleuven.
Dat bewustwording de eerste stap is, zal niemand verbazen. Bewust zijn van wat er onder de grond ligt klinkt wellicht (en hopelijk) vanzelfsprekend, dit is dan ook het begin. Zorgvuldig graven begint vaak met een risico-inventarisatie van grondroeringen, een maatregelplan opstellen en dit uitwerken tot een duidelijke werkinstructie.
Voor het aanvragen van de Klic- ook wel graafmelding geldt dat deze niet alleen wettelijk verplicht is bij machinaal grondroeren, maar ook heel handig is om kabels en leidingen te lokaliseren, zowel in de ontwerpfase als tijdens uitvoering van de werkzaamheden. Digitalisering maakt het bekijken van gebiedsinformatie eenvoudiger. Via de Klic App zijn Klic-meldingen beter te raadplegen dan de variant op papier. Zo kan de kijker inzoomen, kaartlagen aan- of uitzetten en een AutoCAD-laag toevoegen. Door de invoering van vectordata met KLIC-WIN (zie verder) is de digitale weergave verder verbeterd.
Blijven opletten
Het derde punt van aandacht bij het veilig graven is het besef dat de opgevraagde gegevens vooral een indicatie zijn. Een Klic-melding is niet heilig en laat de theoretische ligging zien van een kabel of leiding. Maar let op! De werkelijke ligging kan afwijken door bijvoorbeeld verzakkingen of registratiefoutjes. Houd er dus rekening mee dat de werkelijke situatie anders kan zijn dan op de Klic staat. Digitalisering en het melden van afwijkende liggingen draagt eraan bij dat de nauwkeurigheid van de gegevens verbetert.
De eventuele registratiefoutjes in de Klic-melding zijn uiteraard ongewenst en in elke rol hebben betrokken partijen dan ook de verantwoordelijkheid om informatie te controleren. Dit geldt zowel voor de opdrachtgever en werkvoorbereider in de voorbereidende fase. Is de Klic-melding compleet? Betreft het een veiligheidsgebied? Grondroerders dienen voor het graven te controleren of ze over de juiste informatie beschikken en ervoor te zorgen dat de Eis Voorzorg is afgehandeld.
Ten slotte is het belangrijk om proefsleuven te graven. Wettelijk gezien is het verplicht om de werkelijke ligging van kabels en leidingen te verifiëren voor aanvang van de graafwerkzaamheden. Technologie maakt het mogelijk dat monteurs in het veld proefsleuven vastleggen met smartphone of tablet. De vastgelegde informatie is beschikbaar voor collega’s. Handig als zij de volgende dag op dezelfde locatie aan het werk gaan. Op kantoor heb je inzicht in het gebruik van de Klic en de getroffen voorzorgsmaatregelen zoals de proefsleuven. Op basis hiervan kunnen werkprocessen worden verbeterd om graafschades te voorkomen.
KLIC-WIN
Sinds 1 juli 2019 is het programma KLIC-WIN van kracht. KLIC-WIN vernieuwt de uitwisseling van kabel- en leidinginformatie en richt zich op de toekomst. Informatie over netwerken moet altijd en overal beschikbaar zijn. De naam KLIC-WIN is een samenvoeging van de WIBON (de Nederlandse Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken) en INSPIRE (de Europese richtlijn Infrastructure for Spatial Information in the European Community). Per 1 maart 2020 worden Klic-meldingen alleen nog maar in zogenaamd vectorformaat uitgeleverd.
Met de Klic App levert GOconnectIT een online dienst waarmee vectordata intelligent en interactief te benaderen zijn. Zo kan een gebruiker verder op de data inzoomen met behoud van scherpte, en informatie over een specifieke kabel of leiding bekijken door erop te klikken. De Klic App maakt attribuutgegevens zichtbaar en ordent ze op bruikbaarheid en biedt de mogelijkheid om direct huisaansluitingen te bekijken vanuit de Klic-melding. Tenslotte zijn ook BAG-objecten intelligent. Voor kantoormedewerkers is er een webviewer beschikbaar. Zo kunnen gebruikers vanuit Klicbeheer Klic-meldingen bekijken. Ook grote oriëntatiemeldingen zijn hiermee door bijvoorbeeld werkvoorbereiders vanuit één systeem te raadplegen.
De Klic App biedt voor de kleinere grondroerder (tot 150 Klics per jaar) alle benodigde basisfunctionaliteit. Voor het toevoegen van extra themalagen (zoals AutoCAD), het registreren van proefsleuven, afwijkende situaties, foto’s en graafschades zijn er met de Klic Altijd & Overal Service (vanaf 150 Klics per jaar) aanvullende mogelijkheden. Deze service heeft een kantoormodule en genereert ook automatisch preventierapporten, voor bijvoorbeeld het afhandelen van schades en het aantoonbaar maken van zorgvuldig graven richting opdrachtgevers. Dit creëert bewustwording in het veld en geeft de mogelijkheid om te sturen op gedrag. Bovendien worden de gegevens zeven jaar bewaard. Aantoonbaarheid van het proces en het nemen van voorzorgsmaatregelen wordt, onder andere in het kader van de CROW 500, steeds belangrijker.
Meer inzicht, minder schades
In een later stadium van KLIC-WIN wordt ook een informatiepolygoon toegevoegd aan Klic-meldingen. Grondroerders geven aan in welk gebied ze gaan graven en kunnen daarnaast een informatiepolygoon intekenen rondom het graafgebied. Ze kunnen dan zien welke kabels en leidingen er in de buurt liggen, zonder dat daar Eis Voorzorg-maatregelen worden opgelegd. Een goede stap om bewustwording van de omgeving te stimuleren om zo graafschade verder te voorkomen.
De komende jaren wordt het voor netbeheerders ook verplicht om de gegevens over huisaansluitingen mee te leveren, in vectorformaat. Op dit moment sturen netbeheerders de aansluitleidingen niet altijd mee (of alleen als bijlage), terwijl juist hier veel schades ontstaan bij graven in de omgeving van woningen. Het is sinds de ingang van de WIBON verplicht om de huisaansluitingen mee te leveren als deze beschikbaar zijn. Vanaf 2020 moet dit worden meegeleverd voor netten met gevaarlijke inhoud en uiterlijk 1 januari 2028 moeten ook de netten voor water, data en elektriciteit de huisaansluitingen digitaal meesturen in de Klic-tekening.
