Vandaag de dag kunnen we altijd en overal de weg vinden. Bijna overal, want op het water is dit niet het geval, terwijl de vraag hiernaar groot is. Daarom is de Ordina Vaarrouteplanner ontwikkeld.
Door Stefan Nieuwenhuis
De Vaarrouteplanner is een mobiele applicatie die het mogelijk maakt om op dezelfde manier als in de auto of op de fiets op het water te navigeren.
De inspiratie en het idee
Het KNMI en Rijkswaterstaat hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het openbaar maken van datasets, een breed gebruik blijft echter uit. Om dit te stimuleren is eind vorig jaar de Open Data Battle in het leven geroepen. Ontwikkelaars worden uitgedaagd om op een maatschappelijk betrokken, innovatieve en creatieve wijze open data te ontsluiten. Geprikkeld door de veelzijdigheid aan data greep Ordina deze uitdaging aan. Na de aftrap in het LEF Future Center van Rijkswaterstaat werd duidelijk hoe uitgebreid en divers de datasets van beide organisatoren zijn. De mogelijkheden bleken eindeloos. Na verschillende brainstormsessies kwam bij Ordina één idee boven drijven: een routeplanner voor de pleziervaart die obstakels vermijdt. Het idee wordt gevoed uit frustraties van enkele collega’s met een maritieme achtergrond.
Uitdagingen op het water
Net als op de weg zijn er op het water obstakels die van invloed op een route kunnen zijn. Zo zijn daar de (beweegbare) bruggen, sluiskolken, kunstwerken en hoogspanningskabels die over het water zijn gespannen. De doorvaarthoogte, -wijdte en -lengte van deze objecten moeten bij het plannen van een vaarroute in ogenschouw genomen worden. Daarbij komt ook de factor tijd kijken. Een goed voorbeeld hiervan is een beweegbare brug. Deze wordt binnen een bepaald tijdsbestek bediend en daarbinnen kunnen schepen die hoger dan de brug zijn passeren. Buiten deze tijden om is dit onmogelijk en moet de vaarroute gewijzigd worden. Een andere factor is het weer. De vaarrouteplanner voorziet daarom in een mogelijkheid om regenbuien te omzeilen. Tot slot is de kapitein ook van invloed op een vaarroute. Als de kapitein in het bezit is van een vaarbewijs kan bijvoorbeeld op het IJsselmeer of de Waddenzee gevaren worden, anders moeten deze wateren worden omzeild.
De ideale vaarroute
Wanneer de uitdagingen op het water eenmaal bekend zijn, kan de ideale vaarroute berekend worden. Eerst moet worden bepaald wat de ideale vaarroute nu eigenlijk is. Het antwoord: op de ideale vaarroute komen geen obstakels voor die het vaargenot verminderen of ontnemen. De eerder beschreven uitdagingen op het water hebben hier alle invloed op.
Het verzamelen van data
Nu bekend is wat de uitdagingen op het water zijn en wat de ideale vaarroute nou precies inhoudt, kunnen data verzameld worden om het vaarroutenetwerk op te bouwen. De data zijn van de volgende drie bronnen afkomstig:
- Vaarweg Informatie Nederland (VIN).
Data van vaarwegen, bruggen, sluizen, kunstwerken en hoogspanningskabels zijn door VIN als Open Data beschikbaar gesteld. - Het KNMI
Neerslagdata zijn afkomstig van het KNMI en als Open Data beschikbaar. - Scheepsinformatie
Deze data zijn afkomstig uit de app zelf. De kapitein voert deze bij het eerste gebruik in. Deze data zijn vervolgens gebruikt om een vaarroutenetwerk op te bouwen dat rekening houdt met de verschillende obstakels in en op het water. De scheepsinformatie dient als parameter bij het bepalen van welke obstakels
gepasseerd kunnen worden.
Vaarroutes op mobiele devices
De verschillende databronnen zijn samengevoegd, de applicatie is ontwikkeld. Wanneer de applicatie wordt opgestart, wordt een kaart zichtbaar met alle beschikbare vaarroutes. Met enkele klikken kan een begin- en eindpunt van de te plannen route bepaald worden. Zodra dit is gebeurd, zal de applicatie automatisch de beste route bepalen. Deze is zowel visueel als tekstueel te raadplegen.
AIS-Beacon
In de beroepsscheepvaart is het Automatic Indentification System sinds jaar en dag een verplicht nummer. Een apparaat (beacon) in het schip zendt een signaal uit dat door verschillende ontvangstapparatuur uitgelezen kan worden. Het signaal bestaat uit een uniek identificatienummer en de huidige koers, positie en snelheid. Hiermee kan het professionele scheepvaartverkeer gemonitord en gemanaged worden. Voor de pleziervaart bestaat een dergelijk systeem niet. De aanschaf en installatie van een professioneel AIS-Beacon doen de kosten de baten overstijgen. Daarom doet de Ordina Vaarrouteplanner niet alleen dienst als navigatiesysteem, maar ook als AIS-Beacon. De applicatie kan basale informatie van het schip versturen, waardoor ook de pleziervaart gemonitord kan worden. Deze informatie is erg nuttig voor kapiteins. Drukke vaarroutes en bottlenecks kunnen met behulp van deze informatie vermeden worden, maar een kapitein kan ook zien waar bevriende schippers varen om deze ergens op de route te kunnen treffen. Daarnaast is het zeer waardevol voor bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, sluiswachters en de horeca. Rijkswaterstaat kan werkzaamheden efficiënt plannen, een sluiswachter weet wanneer hij piektijden kan verwachten en uitbaters van horeca kunnen locaties waar veel gevaren wordt exploiteren. De Vaarrouteplanner dient dus meerdere doelen.
Stefan Nieuwenhuis stefan.nieuwenhuis@ordina.nl is technisch consultant bij Ordina.
