Na diverse uitstelrondes komt hij er dan toch echt aan, de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Vanaf juli 2022 wordt de wet fasegewijs ingevoerd, zo luiden de laatste berichten uit Den Haag.
Voor de bouwsector betekent het werk aan de winkel, en zeker voor de aannemers. Zij krijgen immers te maken met grote veranderingen die geen ruimte meer laten voor verder uitstel van digitalisering.
Belangrijkste verandering is het externe toezicht op het bouwproces. Waar nu nog de gemeentelijke inspecteur van Bouw- en Woningtoezicht de controle houdt op een bouwproject en uiteindelijk groen licht geeft voor gebruik, krijgt in de Wkb de onafhankelijke kwaliteitsborger die rol. Tweede grote wijziging: de aannemer is veel langer dan nu, tien jaar, aansprakelijk en verantwoordelijk voor gebreken en storingen die optreden na de oplevering van een bouwwerk. Momenteel worden de ruim 800 benodigde kwaliteitsborgers opgeleid die stapsgewijs intensief toezicht gaan houden op het complete bouwproces, van ontwerp tot en met oplevering.
Op het eerste oog klinkt dat niet als een disruptieve verandering. Echter, schijn bedriegt. De Wkb is veel meer dan een verschuiving van het toezicht. De wet is ook bedoeld om de kwaliteit in de bouw te verbeteren. Nog altijd slokken de faalkosten in de bouw zo’n vijf procent van de investeringen op. In Nederland gaat het dan om een slordige vijf miljard euro per jaar. Scherper toezicht én een langere aansprakelijkheid moeten daar verbetering in brengen. Ook is de verwachting dat de Wkb uiteindelijk zorgt voor meer efficiency en daardoor een bouwversnelling. Noodzakelijk om het tekort aan woningen, nu rond de 330.000 stuks en nog steeds oplopend, in te lopen.
Zorgt dat betere toezicht en scherpere regelgeving dan meteen voor meer kwaliteit en snellere bouwproductie? Nee, is het korte antwoord. De Wkb zal bouwers dwingen anders te gaan werken. Digitalisering vormt in de nieuwe werkelijkheid de rode draad. De oplossingen voor de uitdagingen in de bouwsector zijn te vinden in digitalisering en industrialisering. Digitaal ontwerpen, ook wel BIM’en genoemd, wint snel terrein. Next step is modulair bouwen. Prefabricage met behulp van robots van woningdelen inclusief installaties in bouwfabrieken waarna assemblage en montage op de bouwplaats. En wat heeft dit met de Wkb te maken? Alles, luidt andermaal het korte antwoord. Digitalisering en industrialisering draaien op software en die software is alleen nuttig als we er de juiste data instoppen. En hier leggen we de verbinding met de nieuwe Wkb.
De aannemer die zijn processen op orde heeft, die precies kan terughalen waar alle componenten vandaan komen, die exact kan bouwen volgens ontwerp, die kan ook de kwaliteitsborger makkelijk overtuigen dat hij kwaliteit levert. Dat hij een gebouw neerzet dat aan de wettelijke eisen voldoet. Fysieke controles zijn dan enkel nog ter bevestiging. Het gaat om procesbeheersing en uitgekiend datagebruik. Daarvoor is het noodzakelijk om de verschillende softwaresystemen te koppelen en vooral alle data te managen. Gegevens moeten vindbaar zijn en bruikbaar. Ze moeten inzicht geven in de processen en inzetbaar om verbeteringen en innovaties door te voeren. Ingewikkeld als je weet dat een grote aannemer meer dan één miljoen verschillende producten in zijn gebouwen verwerkt.
Wie zijn processen en data beheerst is spekkoper, zo weten we bij Cadac. Daarmee hebben we veel ervaring opgedaan in de maakindustrie, ervaring die we nu uitrollen naar de bouwsector. Digitalisering met databeheer vormt de basis voor efficiënter, sneller en winstgevender werken met minder faalkosten. En het is straks de basis om de kwaliteitsborgers te voeden met de gevraagde informatie. Zonder weer een nieuw informatiesysteem met hokjes en vinkjes op te tuigen.
Zo zal de Wkb inderdaad een aanjager zijn voor een bouw met meer kwaliteit en snelheid. Een kans ook voor de aannemer om zelf snelheid te maken met digitalisering en efficiënter werken. Uiteindelijk werkt hij niet voor de toezichthouder maar voor zijn bedrijf.
Is er haast bij? Wij denken van wel. Over een half jaar is de Wkb voor de zogenoemde Gevolgklasse 1, relatief eenvoudige gebouwen zoals grondgebonden eengezinswoningen en bedrijfspanden van maximaal twee bouwlagen, een feit.
Zó veel tijd is er niet meer dus.
