Compleet ontwerp uitgewerkt in SketchUp
Joris van Veen, Remon Slotman en Jan de Vries mochten samen als onderdeel van de minor Internationaal Bedrijfsleiderschap een compleet melkveebedrijf ontwerpen bij Aeres Hogeschool te Dronten. Niet alleen de tekening, maar ook de economie, logistiek, inzet van arbeid, managementstijl, praktische werkbaarheid en de technische resultaten waren een onderdeel van het ontwerp. Al deze verschillende aspecten zijn samengekomen in een uitgebreid 3D-model, waarvoor SketchUp Pro gebruikt is. In dit artikel legt Van Veen uit waarom het drietal tot dit specifieke ontwerp is gekomen.
Door de redactie
“Ons uitgangspunt was een melkveebedrijf op het zuidereiland van Nieuw-Zeeland dat besloot om de vijftienhonderd melkkoeien niet meer jaarrond buiten te houden, maar om een stal te bouwen waarin de koeien kunnen worden gehuisvest. Dit hield meer in dan alleen de bouw van de stal, want het betekende dat de gehele bedrijfsopzet daarmee veranderde en die verandering hebben wij uitgedacht. Ons doel was daarbij om met hetzelfde aantal koeien een aanzienlijke melkproductie-stijging te realiseren”, vertelt Van Veen.
“Om het bedrijf heen ligt zo’n achthonderd hectare land waarop zowel gras als maïs verbouwd kan worden. Dit oppervlak biedt meer dan voldoende opties voor het samenstellen van een efficiënte beweiding én een wisselteelt tussen gras en maïs. De ronde vorm van het land heeft te maken met de beregeningsinstallatie die in de zomer nodig is en vanuit het centrale punt van het bedrijf zal rondgaan.”
Opslagcapaciteit
Om vijftienhonderd koeien te kunnen huisvesten, hebben de studenten ervoor gekozen om drie stallen voor vijfhonderd koeien te bouwen, die op een efficiënte manier met elkaar verbonden zijn. “Bij de stallen zijn verschillende kuilplaten gebouwd voor de opslag van gras- en maiskuil. Dit biedt het bedrijf voldoende opslagcapaciteit en voersnelheid. De melkstal is centraal gelegen op het boerenbedrijf en ingericht op een efficiënte manier die vaker voorkomt in Nieuw-Zeeland. In de melkstal worden koeien gemolken, kunnen behandelingen uitgevoerd worden en is er de mogelijkheid om koeien te separeren. Alle handelingen met koeien op het bedrijf worden rond de melkstal uitgevoerd en in de drie grote stallen worden de koeien voor de rest met rust gelaten. De ronde wachtruimte kan meer dan vijfhonderd koeien bevatten en dankzij de beweegbare hekken is het daarbij mogelijk om meerdere groepen tegelijk te houden, waardoor het wisselen van groepen snel gaat en het mogelijk is om efficiënt te melken. Bij de melkstal zijn tevens meerdere tarwesilo’s aanwezig om in bulk tarwe op te kunnen slaan, wat de kostprijs weer ten goede komt”, vertelt Van Veen.
Mestsilo’s
“Om zo goedkoop mogelijk te bouwen, is de centrale drijfgang tussen de stallen en de melkstal niet overkapt en slechts voor de helft onderkelderd. Dit betekent dat er beperkte mestopslag aanwezig is op het bedrijf. In combinatie met de mestscheider en bijbehorende mestsilo voor dunne fractie, de vloeibare mest, en mestplaat voor dikke fractie, de vaste mest, zou dit voldoende zijn voor twee maanden. De opslagcapaciteit kan eventueel worden uitgebreid door het plaatsen van een extra silo. De dikke fractie uit de mestscheider wordt in de stallen gebruikt als beddingmateriaal in de ligboxen.”
De stallen zijn ontworpen voor een hoog dierwelzijn, lage bouwkosten en een goede praktische werkbaarheid. De vrije overspanning van 34 meter geeft overzicht en draagt een dak van golfplaten. “De open zijkanten en nok moeten zorgen voor voldoende natuurlijke ventilatie in de zomer. Bouwen met hout in plaats van metaal is een keuze die vooral de uitstraling ten goede komt. De gehele stal is gebouwd naar Nederlandse maten en adviezen”, aldus Van Veen, die daarbij uitlegt waarom hiervoor is gekozen. “Ondanks dat de koeien in Nieuw-Zeeland kleiner zijn dan in Nederland, moet dit bedrijf grotere koeien gaan fokken om een productiestijging te kunnen realiseren. Hierbij bieden de stallen de mogelijkheid om de grotere koeien te beschermen tegen de hitte in de warme Nieuw-Zeelandse zomers.”
Ruimte en koeverkeer
Bij het bouwen van de stal is niet meer beton gebruikt dan nodig om de kosten zo laag mogelijk te houden: “De dichte vloer en het buizenvoerhek zijn zowel vanuit kostenoogpunt als dierwelzijnsoogpunt geplaatst. In de stal is voldoende ruimte voor de koeien om te bewegen en er zijn meer dan voldoende drink- en voederplaatsen aanwezig. De ligboxen zijn diepstrooiselboxen die worden gevuld met de al genoemde gescheiden mest, wat voor de koeien zeer comfortabel is. De oversteken zijn afsluitbaar met buizen, waardoor werknemers gemakkelijk koeien naar de melkstal kunnen drijven. Koeverkeer is in deze stallen dus makkelijk te regelen, waardoor er efficiënt kan worden gewerkt.”
Terugkijkend op het project is Van Veen erg tevreden over de opzet van het ontwerp en de mate waarin hierbij aan details is gedacht. “Het was een prachtig project om aan te werken en hopelijk inspireert het medestudenten en boerenbedrijven bij het ontwerpen van nieuwe stallen en bedrijfsstrategieën.”
