Basisopleiding biedt kansen voor snelle omscholing
Een van de terugkerende thema’s bij de eerder gepubliceerde interviews over opleidingen op geo-gebied, is het onderwerp personeelstekort. Er is veel vraag naar medewerkers met een geo-gerelateerde opleiding, maar het aantal geschoolde geo-medewerkers wordt lang niet genoeg aangevuld vanuit de landelijke opleidingen. Reden voor Ruud de Wilde, Hans Hainje en Sjoerd van der Wiel om Geokompas op te richten, een organisatie die zich richt op het zelf opleiden én detacheren van geo-personeel.
Door Lambert-Jan Koops
“Naast de opleidingen en detachering richten we ons ook op het aanbieden van traineeships en verzorgen we het bij- en omscholen van geo-operators die bijvoorbeeld data kunnen inwinnen of beheren”, vertelt Hans Hainje. Als afdelingshoofd Geo-ICT & Geo-Info bij MUG Ingenieursbureau, richt hij zich met zijn ‘zicht op geo’ binnen Geokompas op de inhoud terwijl Ruud de Wilde (HR-manager Dijkstra Groep) zich bezighoudt met de SROI-opgaven, het operationeel management en de HRM-aspecten. Samen met Sjoerd van der Wiel (directeur Fervent Groep, specialist op het gebied van opleidingen en persoonlijke ontwikkeling van vakmensen) willen ze geïnteresseerden een startpunt geven voor het Leven Lang Ontwikkelen in de geo-branche. Dat is hard nodig, ook volgens Hainje, die constateert dat er een gat is ontstaan tussen vraag en aanbod op het gebied van geo-personeel, met name op mbo-niveau. “De hbo’ers worden op zich wel geleverd door de bijbehorende opleidingen, maar met name op uitvoerend niveau is er een tekort, dat de komende jaren alleen maar erger dreigt te worden omdat er zo ontzettend veel te doen is op het gebied van gegevensbeheer. De Omgevingswet komt eraan, we zitten midden in de energietransitie en dan spelen er ook nog allerlei andere zaken, bijvoorbeeld de bouwopgave. Dat zijn allemaal dingen waarbij het inwinnen en verwerken van geodata een belangrijke rol speelt, werkzaamheden die typisch uitgevoerd worden door iemand met een mbo-opleiding. Alleen zijn die er niet. Of in ieder geval niet genoeg.”
De landelijke mbo-opleidingen leveren niet genoeg nieuwe aanwas en de bestaande uitstroom groeit bovendien ook nog eens vaak door naar andere functies, al dan niet in de geo. “Dat is allemaal op zichzelf wel prima, want er is niks mis met persoonlijke ontwikkeling, maar als we al die hoger opgeleide data scientists aan het werk willen houden, dan zullen toch echt ook de basisdata moeten worden ingewonnen”, vat Hainje het probleem nog maar eens samen. “Dat is dan ook het belangrijkste uitgangspunt van Geokompas: zorgen dat die mensen er snel bij komen.”
Dagelijkse praktijk
Met de achterliggende gedachte dat er snel weer mensen in het veld moeten kunnen staan, is het geen verrassing dat de basisopleiding bij Geokompas niet al te lang duurt: deelnemers krijgen vijftien dagen les, waarbij ze de theorie en alle relevante begrippen leren. Daarna volgt een praktijkstage van 23 weken, zodat iemand al heel snel geconfronteerd wordt met de dagelijkse praktijk. Alle lessen worden gegeven door inzet van hybride docenten. Vanuit verschillende disciplines kan beroep worden gedaan op een pool van docenten/instructeurs die praktijkervaring hebben en kandidaten krijgen vanuit Geokompas een coach die ze begeleidt en waar nodig ondersteunt. De opleidingsorganisatie biedt kandidaten de keus uit twee verschillende opleidingen: een praktijkopleiding tot landmeetassistent/geo-inwin operator en een praktijkopleiding GIS & geo-gegevensbeheer.
Geokompas biedt de opleidingen aan via de praktijkleerroute van Fervent Opleidingen en maakt gebruik van de faciliterende mogelijkheden van Stichting Geo-innovatie.
Samenwerking
Om kandidaten te werven zoekt Geokompas actief naar schoolverlaters, mensen die op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging of bijvoorbeeld thuis zitten en graag weer aan het werk willen. Daarbij wordt de samenwerking met andere organisaties niet geschuwd: “We hebben een goede relatie met diverse werkpleinen (gemeenten en UWV) en trekken daar graag mee op aangezien zij duidelijk focussen op groeisectoren zoals de geo-branche. Die samenwerking levert nuttige en soms ook heel verrassende omscholingstrajecten op. Zo hebben we een popmuzikant weten om te scholen tot landmeter. Dat bleek voor hem ideaal te zijn, omdat hij daarmee een vast inkomen kreeg, maar toch ook zijn gevoel van vrijheid behield. Andere omscholingstrajecten die we hebben uitgevoerd, zijn misschien wat minder extreem, maar we zien wel dat we echt bijna iedereen kunnen omscholen en van een baan kunnen voorzien. Als gemeenten er budget voor vrijmaken kunnen ze op korte termijn al resultaten boeken, dus ik wil de verantwoordelijken van de diverse werkgelegenheidsprojecten dan ook zeker oproepen om deze mogelijkheid in ieder geval eens goed te bestuderen.”
Verdere verdieping
Na de opleiding detacheert Geokompas de kandidaten als data-/GIS-medewerker bij een gemeente of een waterschap, of als landmeetassistent bij een ingenieursbureau of aannemer. Hiermee is er na de opleiding direct een werkplek beschikbaar. Ook krijgen kandidaten de mogelijkheid om zich verder te ontplooien in het vakgebied. Hiervoor kunnen data-medewerkers een jaar lang gebruikmaken van de online leeromgeving van Esri Nederland en voor assistent-landmeters bestaat de mogelijkheid om op termijn door te stromen naar de deeltijd mbo-opleiding Landmeter aan het Soma College in Harderwijk. “We werken goed samen met de diverse opleiders en andere relevante partijen.”
Langere termijn
Met de oprichting van Geokompas wordt er dus een concrete poging gedaan om op korte termijn iets te doen aan het tekort aan geo-medewerkers in Nederland. Op termijn zal er weer extra instroom komen vanuit de mbo-opleiding Geo, Data & Design, aangezien ROC van Amsterdam-Flevoland (College Zuidoost), Zone.college Zwolle (AOC) en VISTA college (ROC Midden & Zuid-Limburg) zijn gestart met een voltijdopleiding. “Het duurt alleen nog wel vijf jaar voordat dit iets oplevert, dus tot die tijd zal de inspanning van Geokompas zeker nodig zijn. Ook daarna denk ik dat er overigens genoeg te doen zal zijn, want ook met het oog op de vergrijzing zal de vraag naar geo-personeel voorlopig nog wel aanhouden”, zo sluit Hainje af.
