Met de webapplicatie GIS BORG slaat InnoFra een vooruitstrevende brug door het ontsluiten van digitale kaartinformatie uit de diverse applicaties die worden gebruikt binnen overheden, waterschappen, adviesbureaus en aannemers.
Deze gebruiksvriendelijke webapplicatie sluit aan op de wensen en eisen vanuit de Nieuwe Omgevingswet om op een andere manier integraal en gebiedsgericht te werken.
Uit de benaming, GIS BORG, is af te leiden dat het gaat om een GIS, een Geografisch Informatiesysteem, waarbij BORG staat voor ‘Beheer Openbare Ruim- te Geborgd’. GIS BORG maakt deel uit van een BORG-methodiek die als een schil om ArcGIS van Esri heen zit. Deze webapplicatie ondersteunt gemeenten met een transparante bedrijfsvoering. Alle benodigde kennis en kunde wordt erin opgeslagen en via kaarten ontsloten. Frans Gersen, eigenaar van InnoFra en bedenker van GIS BORG, legt uit: “Er worden veel initiatieven genomen, er wordt veel ontwikkeld, maar in de bedrijfsvoering worden er nooit data centraal ontsloten en geborgd. Het gevolg hiervan is dat zaken niet terug te vinden zijn en collega’s bij nul moeten beginnen als er iemand vertrekt. Dat is wat we met BORG willen voorkomen.”
Beheersysteem?
De ambities van GIS BORG gaan verder dan die van een systeem voor het beheer openbare ruimte (BOR). Gersen stelt: “Het gaat om veel meer; wat speelt er in een gemeente, in de wijk, in de straten? Het gaat om de leefomgeving.” Het maakt daarbij niet uit of een benodigde dataset is opgeslagen in verschillende applicaties. GIS BORG haalt het eruit en maakt gebruik van die dataset die steeds in Common Ground-omgeving moet worden opgeslagen. Zo eenvoudig is het volgens Gersen helaas nog niet altijd bij de opdrachtgevers. “Vaak, eigenlijk is dat heel gek, werken we ook met Shape-files. Niet alle gemeenten werken al met de BGT als kaartkoppeling middels StUF. We zeggen daar direct bij dat het een tijdelijke informatiestroom is en we moeten willen dat alles BGT-gekoppeld is zodat we meer datagedreven kunnen gaan werken. Programmeren is meer dan een uitdraai van een beheersysteem, hierin borgen we ook alle afwegingen van de leefomgeving.”
Knelpunten en kansen zichtbaar
Thema-kaarten en beleidsgegevens worden aan de voorkant ingevoerd, daardoor zijn knelpunten en kansen zichtbaar in GIS BORG. Wat InnoFra momenteel vooral doet, is het ondersteunen van organisaties. Gersen: “We werken niet alleen met een kaart, maar ook met BORG-iconen die dienen als communicatiemiddel in de bedrijfsvoering van BORG. Het moet voor iedereen te begrijpen zijn en op deze manier worden onze klanten steeds meer ‘visueel ingesteld’, zeker in relatie tot Integraal Gebiedsgericht Werken.” Peter de Visser, strategisch adviseur bij InnoFra en voorzitter van het project ‘Data gedreven Assetmanagement’ van CROW en de VNG bij verschillende gemeenten, geeft aan: “Ook binnen projecten zorgen we voor een transparante bedrijfsvoering, waarbij de basis op orde is en vanuit die kennis ook beslissingen genomen kunnen worden. Dit is natuurlijk heel goed terug te zien in de werkwijze van InnoFra.”
Aansluiting Omgevingswet
GIS BORG zoekt aansluiting met de nieuwe manier van werken die de Omgevingswet voorschrijft. Vanuit Integraal gebiedsgericht werken wordt alles aan de voorkant afgewogen en met behulp van de GIS BORG ontsloten. Ook voor de organisatie verandert er het een en ander. Kort gezegd krijgen zij meer een adviserende rol, in plaats van een sturende rol en ook deze informatie willen ze in de GIS BORG ontsloten hebben. “De BOR-beheerder levert een belangrijke bijdrage in de openbare ruimte, maar de totaalafweging wordt in de leefomgeving gemaakt”, aldus Gersen. “GIS BORG is een ‘tooling’ daarvoor, het gereedschap om tot een transparante bedrijfsvoering te komen.” Noem het ‘gebiedsgericht’, ‘programma gestuurd’, ‘datagestuurd’ … voor de meeste mensen betekent het dat ze anders moeten gaan werken. En dat geldt niet alleen voor een gemeenteraad, maar ook voor de bewoners. GIS BORG wordt gebruikt om te kunnen schakelen tussen werkvloer, management, bestuur en andere externe stakeholders.
Visualiseren
Gersen ziet dat er binnen organisaties heel veel informatie aanwezig is. “Maar die informatie wordt slecht gedeeld. Er zijn héél veel applicaties die niet altijd goed met elkaar kunnen samenwerken. Het zou helemaal niet moeten uitmaken of iemand op de werkvloer bezig is, in het management zit, bestuurder is of bewoner. Met GIS BORG kan iedereen op elk moment bij de informatie met verschillende devices.” InnoFra ontwikkelde binnen de BORG-systematiek het Visueel AfwegingsKader (VAK) en is succesvol toegepast voor de wijk Adegeest in Voorschoten. Vanuit een gezamenlijke uitgevoerde inventarisatie met medewerkers ontstond een nauwkeurig beeld van welke knelpunten en kansen er zijn. Deze knelpunten en kansen zijn in separate kaarten vastgelegd in het VAK.
Voor de hand liggende thema’s
De knelpunten en kansen zijn vervolgens beoordeeld en hebben geleid tot een beoordeling op negen meest voor de hand liggende thema’s. Dat zijn: technisch beheer, ruimtelijke adaptatie, biodiversiteit, duurzaamheid, mobiliteit, groene ruimtelijke ontwikkeling, economisch vestigingsklimaat, de woningbouw- opgave en de maatschappelijke opgave. Na afstemming tussen de professionals van de verschillende beheerdisciplines, RO en MO zijn er middels expertmeetings aan diverse criteria scores toegekend én vastgelegd. Daarnaast zijn er onderlinge wegingen op basis van de criteria van de scores per kans. Gersen relativeert: “Hartstikke goed, natuurlijk, maar dit inhoudelijke proces speelt natuurlijk niet alleen specifiek in Voorschoten. Dat kan per gemeente verschillen, maar de systematiek is overal toe te passen. Ik durf wel te zeggen dat het ontstane resultaat en de ontsluiting via GIS BORG uniek is voor Nederland.”
Drie varianten
Het VAK kent drie ‘smaken’. De minimale variant behelst in principe de technisch beheerop- gave van groot onderhoud en vervangingsopgave. In de plus-variant zijn daarnaast ook vanuit de negen thema’s, bijvoorbeeld klimaatadaptatie, extra maatregelen opgenomen en allerlei aspecten die daarbij horen. De maximale variant behelst de plus-variant en benoemt ook grootheden waarvan nog geen precieze einddatum en kosten bekend zijn. Denk hierbij aan gasloze woonwijken. Gersen verklaart: “We maken het thematisch inzichtelijk. We kennen de kosten nog niet en we weten ook nog niet precies wanneer het gaat spelen.” Wanneer er meer bekend wordt over de kosten en de planning, verschuift een dergelijk thema naar de plus-variant.
Een combinatie van mogelijkheden
Vanuit Integraal GebiedsgerichtWerken is hun Visuele AfwegingsKader in een conceptvoorstel uitgewerkt voor het verbeelden van de (samengevatte) matrix-gegevens op GIS-kaarten van de wijk Adegeest. De gemeente Voorschoten is een voorbeeld van de minimale én de plus-variant. Deze thema’s zijn in GIS BORG uitgewerkt in GIS-kaarten en in een spinnenweb-grafiek die in de plusvariant aanwezig is. Vanuit GIS BORG zijn zo maatregelen en kosten te bepalen die direct in relatie met de digitale kaart worden weergegeven. De impact is te zien in de spinnenweb-grafiek. Gersen: “Dit is natuurlijk heel geschikt voor een heldere presentatie en een interactieve sessie met het gemeentelijk college.” Dit is een andere en leukere manier van werken en zo kan GIS BORG gebruikt worden in de besluitvorming. Het maken van keuzes gebeurt interactief vanuit GIS BORG. Gersen schetst: “Iemand zegt bijvoorbeeld: ‘Oké, we vinden punt één belangrijker, dat kost dan zóveel.’ Daar is ter plekke mee te spelen.”
