Coenradie heeft inmiddels al meer dan twintig jaar ervaring met 3D-laserscanning en het inwinnen van precieze meetdata voor hun klanten. Als early-adopters en dankzij consequente investeringen door de jaren heen, heeft het bedrijf een unieke kijk op de rol en impact van deze technologie op de markt. Sander Schröder, innovatiemanager van Coenradie, gaat in dit artikel in op de ontwikkelingen op het gebied van 3D-laserscanning en de manier waarop ze van invloed waren, zijn en zullen zijn op landmeetkundige dienstverlening.
Reality capture-technologie is de afgelopen twee decennia hard vooruitgegaan en heeft de wereld van landmeten behoorlijk veranderd. Dankzij 3D-laserscanning kunnen landmeters nu miljoenen punten per seconde inwinnen en puntenwolken creëren die dankzij de precisie en een realistische kleurenweergave een digitale tweeling van de werkelijkheid zijn. Deze puntenwolken vormen de basis voor de 3D-modellen die tegenwoordig in vele marktsegmenten worden toegepast, bijvoorbeeld in de bouw, bij beheer van fabrieken en in de grond-, weg- en waterbouw.
Hard- en software
Schröder herinnert zich nog de eerste kennismaking met 3D-laserscanning. De tijd toen er nog gekozen moest worden tussen scannen met pulse-based scanners, goed voor een hoge precisie op de lange afstand, of fase-scanners voor de korte afstand, maar met een veel hogere snelheid. De wave-form scanners van tegenwoordig combineren het beste van twee werelden. LiDAR, plaatsbepalingstechnologie en 360-gradencamera’s worden gecombineerd om razendsnel, rijke, gekleurde puntenwolken in te winnen met hoge precisie. Bij Coenradie wordt tegenwoordig gewerkt met de Leica ScanStation P50, de Leica RTC360 en de Leica BLK2GO, instrumenten waarmee het sneller dan ooit mogelijk is om data in te winnen. “Met de snellere scanners van nu kunnen we meer informatie inwinnen”, zegt Schröder. “De scanners zijn bovendien lichter, gebruiksvriendelijker en scannen op een hogere resolutie, waardoor we projecten volledig kunnen inwinnen.”
In 2000 was er maar een beperkte hoeveelheid softwareoplossingen beschikbaar. Tegenwoordig is de keuze in 3D-modelleersoftware overweldigend. Coenradie heeft grote vooruitgang geboekt door software die geoptimaliseerd is voor het verwerken van laserscans. De Leica-oplossingen zoals Leica Cyclone FIELD 360, Leica Cyclone 3DR en de Leica CloudWorx CAD-plug-ins sluiten tegenwoordig volledig aan op de softwareomgevingen van klanten, waardoor de workflow veel beter is afgestemd op de markt dan bij de introductie van het 3D-laserscannen
Dalende kosten
De innovaties op het gebied van scannen hebben ervoor gezorgd dat er veel meer toepassingen zijn, maar hebben ook een sterke invloed gehad op de kosten van laserscanningdiensten. Schröder demonstreert dit met een grafiek waarin de kosten zijn afgezet tegen de tijd, waarin de afname duidelijk zichtbaar is. Hij is bij de berekeningen uitgegaan van een project in 2020 waarbij Coenradie laserscanning heeft ingezet voor een renovatieproject en heeft vervolgens gekeken wat het aantal standplaatsen en te besteden uren geweest zouden zijn met de vorige generatie laserscanners en software die Coenradie door de jaren heen gebruikt, gerekend met de kosten die in die periode normaal waren voor laserscanning.
Ten opzichte van het jaar 2000 constateert Schröder een daling van bijna zestig procent in de kosten van laserscanning tussen het jaar 2000 en 2010 en zelfs ruim 85 procent tussen 2000 en 2020. “Gebaseerd op deze berekeningen zouden we ditzelfde project in 2025 moeten kunnen aanbieden voor iets boven tien procent van de originele kosten”, licht de innovatiemanager toe. Tegelijkertijd toont deze berekening aan dat er uitgebreidere resultaten te behalen zijn in een fractie van de tijd.
Een scanopstelling koste 22,5 minuten per set-up in het jaar 2000 ten opzichte van 3,5 minuten in 2020. Voor dit project betekent dat 6,5 uur scannen in plaats van 52 uur, waarbij er tegenwoordig veel meer data verzameld worden voor completeren en complexere eindproducten zoals 3D-modellen. “De kosten van laserscannen zijn de afgelopen twintig jaar drastisch gedaald”, besluit Schröder. “Hoewel ze in de toekomst misschien niet met zulke grote stappen zullen afnemen, zullen de kosten zeker blijven dalen, vooral als de nauwkeurigheid van instrumenten zoals de BLK2GO voldoende wordt voor dit soort projecten.”
Vijfjarige prognose
Hoewel de lagere kosten en gebruiksvrien[1]delijkere 3D-laserscantechnologie een groot rendement op investeringen opleveren voor aanbieders van landmeetkundige diensten signaleert Schröder ook een keerzijde. De reality capture-technologie wordt bereikbaarder voor gebruikers buiten de landmeetkundige industrie, legt Schröder uit. Dit zal leiden tot verschuivingen in de diensten die klanten zoeken en de specialisaties die landmeters zouden moeten aanbieden. De innovatiemanager voorspelt dan ook dat meer klanten de komende vijf jaar zelf zullen investeren in 3Dlaserscantechnologie en hun eigen data zullen gaan inwinnen. “Met de BLK2GO is het mogelijk om met één knop een scan te starten, vervolgens rondlopend op het project data in te winnen en uiteindelijk de scan weer te stoppen met dezelfde knop. Het gemak van tegenwoordig maakt de stap kleiner voor mensen om het zelf te gaan doen.” Een andere verandering die Schröder verwacht is dat meer klanten hun eigen eindresultaten zullen gaan modelleren: “In het verleden leverden we altijd een 3D-model op als eindresultaat omdat onze klanten niet overweg konden met pointclouds, maar tegenwoordig werken sommige klanten zelf met Leica CloudWorx of Autodesk ReCap, waardoor ze voldoende hebben aan de puntenwolk.”
Drie strategieën
Hoewel laserscanning en modellering deel zullen blijven uitmaken van het aanbod van serviceproviders, raadt Schröder niet aan om hier exclusief op te vertrouwen. In plaats daarvan kunnen landmeters een drietal strategieën gebruiken om zich voor te bereiden op de toekomst.
De eerste strategie is het aanbieden van een flexibele combinatie van diensten om aan een mix van klantbehoeften te voldoen.
De tweede is het investeren in software om geavanceerde diensten te kunnen leveren.
De derde is de focus op kwaliteitscontrole en -borging.
De innovatiemanager licht alle drie de punten toe, om te beginnen de noodzaak om flexibel te zijn. “Wanneer steeds meer klanten hun eigen data gaan inwinnen, is het belangrijk om het aanbod aan te passen aan gebieden waar geavanceerde landmeetkundige expertise het meest nodig is. Dat betekent dus meer keuzes in de diensten aan te bieden op basis van waar de klant ondersteuning nodig heeft en actief zoeken naar manieren om waarde toe te voegen. Schröder voorspelt dat klanten veel van de geavanceerde verwerkingsdiensten nodig zullen blijven hebben die landmeters kunnen bieden − en software is de sleutel tot deze diensten.
Door continu te investeren en hun diensten bij te werken met de modernste softwaremogelijkheden, houden landmeters in de toekomst volgens hem een concurrentievoordeel. “Coenradie gebruikt onder andere Leica Cyclone om klanten automatische extractiediensten aan te bieden en gebruikt modelleringssoftware zoals de CloudWorx for Revit-plug-in om snel geavanceerde en intelligente bouwmodellen te creëren, wat waarde toevoegt aan klanten in termen van tijd en kwaliteit”, zo vertelt Schröder.
Hiaten aanpakken
Met betrekking tot de focus op kwaliteitscontrole en kwaliteitsborging is het belangrijk om een trend op te merken. Nu er meer cloud-to–cloud-registratie plaatsvindt in het veld, merkt Schröder op dat er hiaten zijn in de traditionele landmeetkundige controles − hiaten die ze kunnen aanpakken door middel van kwaliteitscontrole en kwaliteitsborgingsdiensten. Wanneer meer klanten hun eigen scans en modellering uitvoeren, creëert de expertise om nauwkeurigheidscontroles van modellen tegen de as-is-puntenwolk te bieden aanzienlijke waarde. “Het is een hele uitdaging om een volledige puntenwolk van hoek tot hoek, van detail tot detail, te doorlopen om te zien of de puntenwolk en het model correct overeenkomen”, legt Schröder uit. “Met Cyclone 3DR kunnen we snel zien of er afwijkingen zijn buiten tolerantie of specificaties waar het model moet worden gewijzigd.”
