Maximale aandacht voor klimaatbeheersing en veiligheid
Over het WK voetbal dat in 2022 gehouden zal worden in Qatar, is al veel geschreven, met name over de wenselijkheid om een sportevenement te organiseren in dergelijke klimaatzone en over de discutabele arbeidsomstandigheden van Indiase en Bengaalse gastarbeiders. Daardoor is de aandacht voor de bouwtechnische prestaties die er worden geleverd wat ondergesneeuwd, terwijl die er toch echt mogen zijn. Het Al Janoub-stadion is daar een goed voorbeeld van.
Door de redactie
Het Al Janoub-stadion is een van de acht stadions waarin het WK van 2022 zich zal afspelen en het eerste stadion dat geheel nieuw wordt gebouwd. De constructie is verrezen in de plaats Al-Wakrah, twintig kilometer ten zuiden van de hoofdstad Doha, en biedt plaats aan 40 duizend toeschouwers. Daarnaast is er op de 580 duizend vierkante meter grote bouwsite ook een parkeerplaats aangelegd, een winkelcentrum gebouwd en zijn er aankomst- en vertrekcentra ingericht voor de shuttlebussen die de supporters zullen vervoeren. Omdat het de bedoeling is dat het bouwproject ook voor langere termijn een bijdrage levert aan de lokale gemeenschap van Al-Wakrah, zijn er bovendien ook een groot aantal algemene voorzieningen in opgenomen, zoals een school, een trouwzaal, restaurants en sportscholen.
Hergebruik stoelen
Het Al Janoub-stadion zal in zijn huidige vorm in gebruik blijven tot aan de kwartfinales van de FIFA World Cup. Daarna wordt de tweede ring van het stadion verwijderd zodat het stadion nog plaats kan bieden aan 20 duizend bezoekers, wat genoeg zou moeten zijn voor het gebruik door de lokale Al-Wakrah Sports Club. De 20 duizend stoelen die verdwijnen zullen daarbij overigens worden gedoneerd aan voetbalontwikkelingsprojecten in het buitenland, zodat ze daar functioneel te hergebruiken zijn. Bij het ontwerp is op bouwkundig niveau rekening gehouden met de gedeeltelijke ontmanteling terwijl de architectuur is geïnspireerd op het erfgoed van Qatar en de Al-Wakrah-regio. Het ontwerp is van de Iraaks-Britse architecte Zaha Hadid die het dak heeft opgebouwd uit twee symmetrische delen, waarvan elke zijde bestaat uit drie schelpen. Deze zijn geïnspireerd door de scheepsrompen van ‘dhows’ (zeilboten) die ondersteboven zijn gedraaid om onderdak en beschutting te creëren. Binnenin wordt de verwijzing naar de schepen verder doorgetrokken met een opvallende houten plafondstructuur die sterk lijkt op het skelet van een traditionele dhow-romp.
Comfort
Het Amerikaanse ingenieursbureau AECOM werkte nauw samen met Zaha Hadid Architects aan het Al Janoub-stadion. Een van de uitdagingen hierbij was dat het comfort van toeschouwers en spelers een speerpunt was van het Supreme Committee for Delivery and Legacy in Qatar die de bouw van het stadion overzag. Het Al Janoub-stadion is dan ook zo ontworpen dat de omstandigheden voor, tijdens en na wedstrijden op elk moment van de dag tijdens het toernooi veilig zijn. Dit dankzij een combinatie van passieve ontwerptechnieken, zonweringstechnologieën en luchtstroomafgiftesystemen, die door AECOM zijn geoptimaliseerd door middel van computersimulatie om de koelbelasting te minimaliseren. Deze optimalisatie zal bovendien het toernooi helpen om de operationele CO2-doelstellingen te halen, aangezien deze de uitstoot van broeikasgassen vermindert.
Technische opzet
Omdat AECOM de verantwoordelijkheid had voor het uitwerken van de constructie, moest het bureau zich ook buigen over de technische opzet. Snelle prototyping aan de hand van parametrisch ontwerpen met SCIA Engineer en de interoperabiliteit met Virtual Reality-applicaties stelde AECOM daarbij in staat om verschillende oplossingen te testen en opties te evalueren zodat het mogelijk zou zijn om een stadion te ontwerpen dat zou aansluiten bij de visie van de architect. De technische uitdagingen zaten daarbij in eerste instantie in het feit dat de bovenste ring van het stadion specifiek na het WK-toernooi weer makkelijk moest kunnen worden verwijderd. De dakstructuur, die bestaat uit gestutte bogen met maar liefst 185 meter overspanning, werd ontworpen in verschillende bouwfasen, waarbij het ontwerp uiteraard elke keer weer constructief werd doorgerekend. Hierbij was aandacht voor brandwerendheid en de ondersteuning van de platen van de speciaal vormgegeven V-kolommen die de hoofdbogen ondersteunen.
Geslaagde repetities
In afwachting van het WK voetbal van 2022 was het Al Janoub-stadion het eerste dat is opgeleverd. Op 16 mei 2019 werd het sportcomplex officieel geopend en het bleek naar behoren te functioneren tijdens de uitverkochte wedstrijden van de finale van de Amir Cup en de halve finale van de Arabian Gulf Cup datzelfde jaar. Met deze geslaagde repetities is het wachten nu vooral op 22 november 2022 om 10.00 uur ´s ochtends lokale tijd, wanneer de eerste WK-voorronde in het stadion zal beginnen.
